تنگی کانال نخاعی چیست ؟
تنگی کانال یک حالت پزشکی است که به انسداد یا تنگ شدن مجرای کانال نخاعی میانجامد. این کانال نخاعی یک فضای مجوف در ستون فقرات است که نخاع و ریشههای عصبی از طریق آن عبور میکنند.
فضای مجوف به معنای وجود یک فضای تهویه یا خالی درون یک ساختار یا سیستم است. در مورد کانال نخاعی که یک قسمت از ستون فقرات (نخاع فقرات) است، این فضا به عنوان “فضای مجوف” به کار میرود.
ساختار کانال نخاعی یک لوله طولانی و تخت است که از خلف ستون فقرات عبور میکند و در آن نخاع و ریشههای عصبی قرار دارند. این کانال مجوف است به این معنی که داخل آن فضای خالی یا جوفی وجود دارد که محل عبور نخاع و اجزای اعصابی مربوطه است.
هرگونه تنگی یا انسداد در این فضای مجوف میتواند منجر به فشار بر نخاع یا ریشههای عصبی شده و علائم و عوارضی نظیر درد، ضعف عضلانی، و تغییرات در حس و حرکت ایجاد کند. در بیماریهایی مانند تنگی کانال نخاعی، تشخیص و درمان مشکلات در این فضای مجوف اهمیت دارد.
علائم و عوارض تنگی یا باریک شدن کانال نخاعی
علل تنگی کانال نخاعی:
- پیری: با پیری، استخوانها و بافتهای اطراف کانال نخاعی ممکن است تغییراتی از قبیل تراکم و تغییر شکل دهند که موجب تنگی کانال میشود.
- دیسکهای فشرده: فشار بیشتر از دیسکها به کانال نخاعی وارد شده و فضای آن را کاهش میدهد.
- تودههای بدخیم: وجود تودههای بدخیم نظیر تومورها یا ترکیبات خوش خیمی در منطقه کانال نخاعی.
- استنسنوس کانال سنجابی: این نوع تنگی کانال نخاعی به دلیل افزایش اندازه فضای کانال در صورت خوابیدن در وضعیت تنگ و ترکیب ایجاد میشود.
- ترکیبات غیرطبیعی استخوانی: ترکیباتی نظیر ابروی فقرات یا نمونههای غیرطبیعی استخوانی که ممکن است فضای کانال را تنگ کنند.این ترکیبات به اجزاء یا تغییراتی اطراف استخوانها اطلاق میشود که باعث افزایش فشار یا تنگی در مناطق مختلف ستون فقرات (ریشههای عصبی یا کانال نخاعی) میشوند. این تغییرات ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشند
- اختلالات ساختاری: اختلالاتی نظیر آسیب به لیگامانتها یا ساختارهای غیرطبیعی دیگر در ستون فقرات.
عوارض تنگی کانال نخاعی:
- درد: درد در ناحیه کمر، شکم پایین، یا گاهی در ناحیه گردن که ممکن است به سر و باسن هم گسترش یابد.
- ضعف عضلانی: ضعف عضلات در پاها یا دستها که ممکن است منجر به مشکلات در حرکت و استقامت شود.
- کاهش حس: افت قابل توجه در حس یا احساس در ناحیههایی از بدن که توسط عصبهای گیرنده در کانال نخاعی تأمین میشوند.
- سختی در حرکت: مشکلات در حرکت، تعادل، و قدرت حرکتی.
- تشدید علائم با فعالیت: علائم تنگی کانال نخاعی معمولاً با فعالیتهای بیشتر تشدید میشوند، مخصوصاً در حین راه رفتن یا فعالیتهای ورزشی.
درمان های رایج تنگی کانال نخاعی
شامل روشهای غیرجراحی و جراحی (Spinal Stenosis) میشوند. انتخاب درمان مناسب بستگی به شدت و مکان تنگی، عوامل فردی، و شرایط پزشکی فرد دارد. در ادامه به درمانهای مربوطه اشاره میشود:
درمانهای غیرجراحی:
- تغییرات در فعالیتهای روزمره: تغییر فعالیتهای روزمره به گونهای که فشار و تنش بر کانال نخاعی کاهش یابد، میتواند به تسکین علائم کمک کند. به عنوان مثال، استراحت در خوابیدن با پاها به بالا، آرامش در دستههای پشتی، و استفاده از وسایل ایستاده مانند دستهها و کرسیهای مخصوص تنگی کانال نخاعی.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به تقویت عضلات، بهبود حرکتی، و کاهش درد و تنش عضلات کمک میکند. تمرینات خاصی برای تقویت عضلات پشتی و شکمی معمولاً توصیه میشوند.
- داروها: مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن به عنوان مسکنها و کاهندههای التهاب معمولی است. در برخی موارد، ممکن است کورتیکواستروئیدها به عنوان داروهای ضدالتهابی قویتر تجویز شوند.
- تزریقات تسکینی: تزریقاتی مانند انسونها (Epidural Steroid Injections) میتوانند برای تسکین درد و التهاب در منطقه کانال نخاعی مؤثر باشند. این تزریقات به تعویق نماییده و کمک به کاهش درد و علائم تنگی میکنند.
ماساژ: ماساژ مخصوص به منظور کاهش تنش عضلات و افزایش ترخیص خون به منطقه ممکن است به عنوان تکمیلی به درمانهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد. ماساژهای ملایم و تکنیکهای خاصی به منظور کاهش درد و تسکین عضلات ارائه میشوند.
تمرینات اصلاحی: تمرینات اصلاحی میتوانند به تقویت عضلات، بهبود تعادل، و افزایش انعطافپذیری کمک کنند. تمریناتی که توسط فیزیوتراپیست تعیین و تدریس میشوند، به تقویت عضلات پشتی و شکمی، بهبود پشتیبانی از ستون فقرات، و کاهش فشار بر روی کانال نخاعی کمک میکنند.
تراپی آب (آبدرمانی): تمرینات در آب معمولاً با کمک متخصص تراپی آب انجام میشوند. آب با ایجاد شناوری بدن کمک به کاهش فشار بر روی مفاصل و کانال نخاعی میکند و تسکین درد ایجاد میکند.
تراپی الکترومغناطیسی (الکتروتراپی): این تراپی با استفاده از جریانهای الکتریکی و مغناطیسی به منظور تسکین درد و تقویت عضلات مورد استفاده قرار میگیرد.کمربندهای پشتی و کمربندهای فشاری: استفاده از کمربندهای پشتی و کمربندهای فشاری ممکن است به تثبیت ستون فقرات و کاهش فشار بر روی کانال نخاعی کمک کند.
کمربندهای پشتی و کمربندهای فشاری: استفاده از کمربندهای پشتی و کمربندهای فشاری ممکن است به تثبیت ستون فقرات و کاهش فشار بر روی کانال نخاعی کمک کند.